Monitoring satelitarny Powierzchni Biologicznie Czynnej Krakowa w latach 2006-2021

Na obszarach miejskich żyje obecnie 55% światowej populacji ludzi, jednak wg raportów ONZ, odsetek ten wzrośnie do 68%, już w roku 2050. Rola zieleni miejskiej (synonimy: Urban Forestry; Urban Greenery; Green infrastructure) na obszarach mega- czy gigapolii zamieszkiwanych przez miliony ludzi, będzie nie do przecenienia dla zarządzających przestrzenią miast w kontekście łagodzenia skutków zmian klimatycznych oraz pogarszającego się stanu środowiska. Lasy oraz miejska zielona infrastruktura stanowią wielofunkcyjną przestrzeń publiczną, przyczyniającą się do łagodzenia negatywnych skutków zmian klimatu, chroniąc w ten sposób zdrowie mieszkańców, podnoszą wartość nieruchomości, zapewniają lokalne miejsca pracy, a także zwiększają ofertę rekreacji i odbudowy sił fizycznych czy psychicznych. Rankingi miast w Polsce najczęściej wykorzystują dość nieaktualne dane z rejestrów geodezyjnych (klaso-użytków) i odnoszą się zazwyczaj do zieleni urządzonej. Miasta, których granice administracyjne zostały np. w ostatnich latach poszerzone o okoliczne tereny leśne statystycznie zyskują w rankingach, choć jak zawsze powinna się liczyć jakość oraz uzyskanie takiego rozlokowania w mieście wskaźników przestrzennych świadczących o zapewnieniu mieszkańcom określonych usług ekosystemowych. Pojęcie Powierzchni Biologicznie Czynnej (PBC) odpowiadającej zielonej infrastrukturze miasta, obejmuje swym zakresem nie tylko lasy miejskie (zieleń wysoka) ale także: parki, zadrzewienia, pojedyncze drzewa i krzewy, zieleń niską (np. trawniki, łąki kwietne, klomby, rabaty), roślinność na cmentarzach, tereny sportowe (trawiaste), drzewa przyuliczne, ciągi zadrzewień wzdłuż cieków wodnych, ogrody dachowe, zieleń wertykalną, zielone torowiska, a także obszary wtórnej sukcesji leśnej na obszarach nieużytkowanych rolniczo i samo rolnictwo (nawet okresowe uprawy). Aktualne dane pozyskiwane z platform satelitarnych mogą być wspaniałym narzędziem kontroli prawidłowego rozkładu w granicach miasta usług świadczonych przez PBC. Fuzja danych wielospektralnych z chmurami punktów 3D x nalotów ASL LiDAR daje ogromne możliwości detekcji, klasyfikacji i analiz przestrzennych ilości i jakości PBC w poszczególnych dzielnicach miasta, w sposób wysoce zautomatyzowany. Na przykładzie Krakowa omówione zostaną wybrane projekty dzięki którym pozyskiwano i opracowano dane satelitarne pod kątem LULC a szczególnie klas tworzących PBC. Monitoring satelitarny PBC Krakowa jaki rozpoczęto w 2006 roku bazował do roku 2021 m.in. na obrazach VHRS/HRS z takich platform jak: IKONOS-2, Quick-Bird (MAXAR), RapidEye (Planet Labs.), WorldView-2 oraz WorldView-2 (MAXAR; EUSI), PlanetScope Super Dove (Planet Labs.) oraz Kompsat (SIIS) i Sentinel-2 (ESA). Zapowiedzi operatorów satelitarnych o możliwości rejestracji scen kilku- lub kilkunastokrotnie w ciągu dnia ma diametralnie zwiększyć możliwości rejestracji miasta w sytuacjach wybranych przez operatora a nie przypadkowych. Dane satelitarne coraz częściej służą nie tylko samym urzędnikom (np. kontrola i nakładania podatków czy kar) ale i mieszkańcom zakładającym różne stowarzyszenia dbające o ochronę zieleni miejskiej. Referat wykaże iż w okresie 15 lat monitorowania Krakowa, klasa PBC zmniejszyła się o około 5% kosztem klasy (najczęściej) Rolnictwo.